MET BEE IN BALANCE STRIJDT DEZE BOUWONDERNEMER VOOR EEN BETER MILIEU ‘WE HUISVESTEN BIJEN OP DEZELFDE WIJZE ALS MENSEN’

Met Bee in Balance strijdt deze bouwondernemer voor een beter milieu

‘We huisvesten bijen op dezelfde wijze als mensen’

Natuurinclusief bouwen – Het gaat slecht met de bij in Nederland. Bouwers moeten veel meer rekening houden met het nuttige diertje, vindt Marc van der Heijden, bouwondernemer en oprichter van bouwbedrijf Bee in Balance. Hij heeft grootse plannen om het insect te redden. Te beginnen met een bijen-cao. “Er is zelfs een vakbond in oprichting.’’

Als de bij van het aardoppervlak verdwijnt, heeft de mens nog vier jaar te le ven.” Deze quote van Albert Einstein is volgens Marc van der Heijden niet ver meer van de werkelijkheid. Het gaat slecht met de bijenpopulatie. 55 procent van de bijensoorten staat op De Rode Lijst van het ministerie van LNV, een overzicht van bedreigde dier- en plantensoorten in Nederland. Dat is een groot probleem voor de mens, stelt de ondernemer bij een bezoek aan een van de weinige bijvriendelijke gebieden van Nederland, een bijenhabitat in Woubrugge. Van der Heijden heeft zich er het laatste jaar volledig in verdiept. “Onze voedselketen is afhankelijk van dit insect. Sterft de bij uit, dan duurt het niet lang meer voordat wij het beestje achterna gaan”, schetst hij de dreigende werkelijkheid. Van der Heijden is geen ecoloog, activist of een geitenwollensokkentype. Hij is ondernemer met een sterke drive om de wereld te redden. De oud UTS- directeur die onder andere bij BAM werkte, richtte al eerder twee bedrijven op met oog voor het milieu: Triboo, die als een van de eerste ondernemingen van afval een circulaire kantoorinrichting maakt, en EverUse, een circulaire isolatiefabriek. Ook op logistiek terrein drukte hij zijn stempel. Hij ontwikkelde Smart Building Logistics, een methode om te gen lagere kosten sneller en groener te bouwen. Hiermee daalt de aanneemsom met 20 procent en is 70 procent min der bouwverkeer nodig.

Het idee voor Bee in Balance ontstond vorig jaar, tijdens het begin van de coronacrisis. Door de pandemie had Marc plotseling minder opdrachten. “Mijn tuin was verwaarloosd. Deze heb ik flink onder handen genomen en bijvriendelijk gemaakt. Daar begon mijn fascinatie voor de bij. Die beestjes die zo hard werken voor hun voedsel, prachtig!” vertelt de liefhebber vol passie. Bouwbedrijf voor bijen Hij wist al langer dat het slecht ging met de populatie, maar door zijn werk kon hij daar niet mee aan de slag. “In de coronaperiode had ik tijd over en dacht: hier moet ik verandering in brengen. Ik begin een bouwbedrijf voor bijen.” Niet zomaar een die hier en daar een bij redt. Nee, het moest een onderneming worden volledig in het teken van het insect. “Het gaat zelfs zover dat wij niet aan de gebouweigenaar vragen wat hij wil. Wij luisteren alleen naar de bijenkoningin”, vertelt Van der Heijden bloedserieus. “Vindt zij het fijn dat we haar honing weghalen, haar leefomgeving vol leggen met stenen? Natuurlijk niet!” Wat begon in een opwelling, resulteerde al snel in een snel groeiende onderneming. Al na een week kreeg Bee in Balance de eerste opdracht om een bijenhabitat te bouwen in Woubrugge. Een stukje groen van 700 vierkante meter bij een bouwproject met zeventig woningen werd ingericht met struiken, bloemen en fruitbomen. “Dit lapje grond was over”, gebaart Van der Heijden naar de grote groene plek om hem heen. “Toen heb ik tegen de ontwikkelaar gezegd: waarom doe je daar niet iets nuttigs mee? Je kunt het inrichten voor de bij. Hij keek me eerst raar aan, maar zei al snel: je hebt gelijk. Zo is de eerste bijenhabitat geboren.” Van der Heijden wil dat meer ontwikkelaars zo gaan redeneren. Er wordt tijdens de bouw veel te weinig rekening gehouden met het diertje, vindt hij.

“Steden worden stenen jungles, zonder groen. Op daken worden groene Sahara’s aangelegd, van mossedum, zonder planten. Op het platteland staan nauwelijks meer bloemen tussen het gras. Áls er bomen of planten staan, zijn ze bespoten met giftige stoffen. Dat is ontzettend slecht voor de bij.” Bee in Balance gaat daar verandering inbrengen. Het bouwbedrijf – dat in januari officieel van start ging – gaat bijen op dezelfde wijze huisvesten als men sen. Oftewel: bij bouwprojecten komen stukjes gifvrij groen, met genoeg voedsel voor de bij. “Wij richten de grond in met een goede combinatie van planten, bloemen en bo men die op verschillende momenten de insecten van voedsel voorzien”, legt Van der Heijden uit, terwijl hij wijst op een ‘Bijgebouw’ dat is ingericht voor de solitaire bij. “Ook realiseren we dit soort ‘bedrijfsgebouwen in hout’ voor comfortabel werken en leven. Hier kan een bij inkruipen en stuifmeel en eitjes leggen. We willen een leefgebied creëren met huisvesting voor zoveel mogelijk soorten.” Bijen-cao met salaris De doelstellingen van het bedrijf zijn simpel: de bijenpopulatie terugbrengen naar het niveau van voor 1945, van bijenverzorger een professioneel beroep maken én een cao oprichten voor bijen. Nooit eerder is zoiets gedaan, voor geen enkel dier of insect. “Ja, het wordt een ware revolutie”, zegt de bijenlief hebber vol trots. Hij meent het echt. De bijen-cao komt er, er is zelfs een vak bond in oprichting. “Dat wordt dan me teen de grootste van de wereld, met vier miljoen bijen als leden”, grapt Van der Heijden. Serieus gaat hij verder: “Wat erin komt te staan? Dat bijen moeten kunnen werken in een gezonde en veilige omgeving, dus gifvrij. En natuurlijk met een salaris.” Een salaris? Met loonstrookje en al? “Niet letterlijk natuurlijk. Het geld gaat naar Bee in Balance. Alles wat wij voor ze verdienen investeren we in een florerende omgeving voor de bij.” Sommigen zullen hem misschien voor gek verklaren. Maar zo ziet de ge dreven ondernemer zijn missie totaal niet. “Toen ik van afval meubels ging maken zeiden mensen ook: die is gek. Nu is het normaal. Als je altijd maar blijft vasthouden aan wat er bestaat, verandert er nóóit iets. Verandering is drastisch nodig om leven op onze aarde te behouden.” Veel bedrijven zijn juist enthousiast over zijn plannen, merkt hij. Steeds meer ondernemers willen iets extra’s voor het milieu doen. Een bijenhabitat creëren draagt bij aan de biodiversiteit, een van de Sustainable Develop ment-doelen (SDG) van de VN. “Er zijn tegenwoordig zoveel initiatieven om duurzame doelstellingen te halen. Dat zijn vaak papieren tijgers, je kunt wat groene vinkjes zetten, en klaar is kees. Het mooie aan dit project is dat je daad werkelijk iets kunt laten zien. Dat spreekt ondernemers aan. Daarom is het niet alleen mogelijk een bijenhabitat aan te leggen, maar willen we personeel ook leren voor ze te zorgen.” Het project in Woubrugge is allang niet meer de enige bijenhabitat. Bee in Balance – met inmiddels al zeven man personeel – heeft er al bijna veertig in de pijplijn zitten. Volgend jaar wil Van der Heijden snel opschalen. “Samen met VNO-NCW gaan we helpen alle bedrijfsterreinen van Nederland te verduurzamen, wij zorgen dan voor het bouwen en zorgen voor bijen. Het volgende doel is het publieke domein.” Scan van de omgeving Voor de kleinere projecten heeft het bedrijf een ‘click-and-buy’-systeem opgetuigd. Een paar standaardtypen habitat kun je online in een klik aanschaffen. Voor grotere gebieden, zoals Woubrugge, komt Bee in Balance eerst een scan doen. Zodat de onderneming precies kan zien wat er nodig is voor de bijenpopulatie. “Welke planten staan er al, wat is nog nodig voor de voedselvoorziening? Als er voldoende te eten is, hoor je bijen niet klagen”, zegt Van der Heijden gekscherend. Er zit wel een flink kostenplaatje aan. Het bouwen van de habitats gaat vanaf 60 euro per vierkante meter en het zorgen voor de bijen kan vanaf een paar duizend euro per jaar. Het hangt ervan af wat je doet en hoe groot je gebied is, maar Bee in Balance werkt alleen met kwaliteitsvoorzieningen. “We komen de volwassen bomen die gifvrij geteeld zijn brengen met kranen, zodat ze hetzelfde jaar nog voedsel leveren aan de bij. Vind je dat allemaal te duur en leg je liever goedkoop mossedum op je dak om zo een groen imago te faken? Dan hoef je ons niet te bellen.” Maar waarom de bij, en niet de vogel, vleermuis of de egel? “Tja, omdat je soms een keuze moet maken”, glimlacht Van der Heijden. Liefdevol kijkt hij naar de honingbijen die vrolijk rondvliegen rondom de kasten in Woubrugge. “Ik ben dol op fruit, dus werd het de bij. Als je de leefomgeving van dit insect goed inricht, profiteren andere dieren daar ook van.”

‍